มาทำความรู้จักกับ ความหมายของการอบรมดับเพลิงเพื่อเตรียมพร้อมต่อเหตุเพลิงไหม้
เวลาที่เราเจอหรือพบเห็นเหตุเพลิงไหม้สิ่งที่จะตามมาเลยส่วนจะมักจะทำอะไรไม่ถูกหรือบางคนอาจจะตกใจถึงขั้นหมดสติเป็นลม เหตุเพลิงไหม้บ่อยครั้งที่เรามักจะพบว่าเกิดขึ้นที่ในสถานประกอบการ เนื่องจากอุตสาหกรรมต่างๆ มักจะมีงานช่างซ่อมบำรุงการตัดเจียรหรืองานที่ทำให้เกิดความร้อนและประกายไฟ มีการจัดเก็บเชื้อเพลิงสินค้าต่างๆ ที่เป็นวัสดุติดไฟ และรวมไปถึงการจัดเก็บสารเคมีอันตรายที่จะต้องนำไปใช้ในกระบวนการผลิต
พนักงานทุกคนที่อยู่ในสถานประกอบกิจการต่างๆ เหล่านี้จึงมีความจพเป็นที่จะต้องมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับการตอบโต้เหตุเพลิงไหม้ต่างๆ การใช้อุปกรณ์ดับเพลิงขั้นพื้นฐานได้อย่างถูกต้องและรวดเร็วนายจ้างจะต้องจัดให้มีการอบรมดับเพลิงให้กับพนักงานทุกคนตามที่กฎหมายกำหนดอย่างต่อเนื่องทุกๆ ปี
กฎหมายได้ระบุให้สถานประกอบกิจการต้องจัดอบรมดับเพลิง ให้กับพนักงาน ไม่น้อยกว่า 40% ของจำนวนลูกจ้างของแต่ละหน่วยงาน และ การอบรม ให้อบรมได้ 60 คน ต่อ 1 รุ่น ต่อวิทยากร 1 คน ภาคปฎิบัติ ผู้เข้ารับการอบรม 20 คน ต่อวิทยากร 1 คน
(กรณีพนักงานที่เข้าอบรมมีจำนวนมากกว่า 60 คน สามารถแบ่งเป็นหลายรอบได้ แต่ต้องจัดซ้อมอพยพพร้อมกัน)
กฎหมายเกี่ยวกับการอบรมดับเพลิงที่นายจ้างจะต้องรู้
กฎกระทรวงการเป็นหน่วยงานฝึกอบรมการดับเพลิงขั้นต้น และการเป็นหน่วยงานฝึกซ้อมดับเพลิงและฝึกซ้อมอพยพหนีไฟ พ.ศ. 2556
สาระสำคัญ
ใบอนุญาต หมายความว่า ใบอนุญาตเป็นหน่วยงานฝึกอบรมการดับเพลิงขั้นต้น หรือ หน่วยงานฝึกซ้อมดับเพลิงและฝึกซ้อมอพยพหนีไฟ
นิติบุคคลผู้ขออนุญาตเป็นหน่วยงานฝึกอบรมการดับเพลิงขั้นต้นหรือหน่วยงานฝึกซ้อมดับเพลิงและฝึกซ้อมอพยพหนีไฟ ต้องมีคุณสมบัติและไม่มีลักษณะต้องห้าม ดังต่อไปนี้
(1) มีสำนักงานตั้งอยู่ในราชอาณาจักรไทย
(2) มีวัตถุประสงค์ในการจัดฝึกอบรมด้านความปลอดภัย อาชีอนามัย และสภาพแวดล้อมในการทำงาน
(3) ไม่เคยถูกเพิกถอนใบอนุญาต เว้นแต่พ้นกำหนด 3 ปีนับแต่วันที่ถูกเพิกถอนใบอนุญาต
(4) ผู้กระทำการแทนนิติบุคคลต้องไ่ม่เคยเป็นผู้กระทำการแทนนิติบุคคลที่ถูกเพิกถอนใบอนุญาต เว้นแต่พ้นกำหนด 5 ปีนับแต่วันที่ถูกเพิกถอนใบอนุญาต
ในการเป็นหน่วยงานฝึกอบรมการดับเพลิงขั้นต้นหรือหน่วยงานฝึกซ้อมดับเพลิงและฝึกซ้อมอพยพหนีไฟต้องปฏิบัติตามเงื่อนไข ดังต่อไปนี้
(1) จัดให้มีบุคลากรซึ่งสำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าปริญญาตรี ทำหน้าที่บริหารจัดการการฝึกอบรม หรือ การฝึกซ้อมอย่างน้อย 1 คน
(2) จัดให้มีวิทยากรซึ่งมีคุณสมบัติตามที่กฎกระทรวงนี้กำหนด ที่ทำงานเต็มเวลาในหน่วยงาน อย่างน้อย 1 คน
(3) จัดให้มีสถานที่ฝึกภาคปฏิบัติ และมีอุปกรณ์ประกอบการฝึกอบรม หรือ ฝึกซ้อมที่เหมาะสมกับหลักสูตร
หน่วยงานฝึกอบรมการดับเพลิงขั้นต้น ต้องจัดให้มีการฝึกอบรมทั้งภาคทฤษฏีและภาคปฏิบัติ
การฝึกอบรมภาคทฤษฎีต้องกำหนดระยะเวลาการฝึกอบรมไม่น้อยกว่า 3 ชั่วโมง และอย่างน้อยต้องมีเนื้อหาวิชา ดังต่อไปนี้
- ทฤษฎีการเกิดเพลิงไหม้การสันดาป หรือการเผาไหม้ (COMBUSTION) คือ ปฏิกิริยาเคมี ที่เกิดจากการรวมตัวของเชื้อเพลิงกับออกซิเจน ซึ่งเป็นผลให้เกิดความร้อนและแสงสว่างกับสภาพการเปลี่ยนแปลง
- การแบ่งประเภทของเพลิง และวิธีดับเพลิงประเภทต่างๆ
- จิตวิทยาเมื่อเกิดอัคคีภัย
- การป้องกันแหล่งกำเนิดของการติดไฟ
- เครื่องดับเพลิงชนิดต่างๆ
- วิธีการใช้อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคลที่ใช้ในการดับเพลิง
- แผนป้องกันและระงับอัคคีภัย
- การจัดระบบป้องกันและระงับอัคคีภัย การประยุกต์ใช้ระบบและอุปกรณ์ที่มีอยู่ในสถานประกอบกิจการ
การฝึกอบรมภาคปฏิบัติ ต้องมีกำหนดระยะเวลาการฝึกอบรมไม่น้อยกว่า 3 ชั่วโมง โดยผู้เข้ารับการฝึกอบรมทุกคนต้องได้รับการฝึกปฏิบัติเกี่ยวกับการใช้อุปกรณ์ดับเพลิง และอยางน้อยต้องมีการฝึกอบรมภาคปฏิบัติ ดังต่อไปนี้
- ฝึกดับเพลิงประเภท A ด้วยการใช้เครื่องดับเพลิงแบบเคลื่อนย้ายได้ที่ใช้น้ำสะสมแรงด้น หรือ สารดับเพลิงที่สามารถดับเพลิงประเภท A
- ฝึกดับเเพลิงประเภท B ด้วยการใช้เครื่องดับเพลิงแบบเคลื่อนย้ายได้ที่ใช้สารดับเพลิงชนิดคาร์บอนไดออกไซด์ โฟม ผงเคมีแห้ง หรือสารดับเพลิงที่สามารถดับเพลิงประเภท B
- ฝึกดับเพลิงประเภท C ด้วยการใช้เครื่องดับเพลิงแบบเคลื่อนย้ายได้ที่ใช้สารดับเพลิงชนิดคาร์บอนไดออกไซด์ ผงเคมีแห้ง หรือสารดับเพลิงที่สามารถใช้ดับเพลิงประเภท C
- ฝึกดับเพลิงโดยใช้สายดับเพลิง
สถานที่ฝึกภาคปฏิบัติอย่างน้อยต้องมีลักษณะดังต่อไปนี้
- มีสถานที่เป็นสัดส่วนเหมาะสมแก่การฝึกภาคปฏิบัติ
- มีความปลอดภัยต่อผู้เข้ารับการฝึกอบรมและชุมชนใกล้เคียง
- ไม่อยู่ในบริเวณที่อาจเป็นเหตุให้เกิดการระเบิด หรือติดไฟได้ง่ายต่อสถานที่ใกล้เคียง
- ไม่ก่อให้เกิดมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม หรือมีระบบกำจัดมลพิษที่เหมาะสม
อุปกรณ์ที่ใช้ในการฝึกภาคปฏิบัติ อย่างน้อยต้องมีรายการ ดังต่อไปนี้
- เครื่องดับเพลิงแบบเคลื่อนย้ายได้ที่สามารถดับเพลิงประเภท A ประเภท B และ ประเภท C
- สายส่งน้ําดับเพลิง สายฉีดน้ําดับเพลิง กระบอกฉีดน้ําดับเพลิงหรือหัวฉีดน้ําดับเพลิง
- อุปกรณ์คุ้มครองความปลอดภัยส่วนบุคคลที่ใช้สําหรับการดับเพลิง ซึ่งอย่างน้อยต้องประกอบด้วยเสื้อคลุมดับเพลิง ถุงมือ รองเท้า หมวกดับเพลิงที่มีกระบังหน้า และหน้ากากป้องกันความร้อน ทั้งนี้อุปกรณ์ต้องสามารถใช้งานได้ดี มีความปลอดภัยต่อการฝึกและต้องมีจํานวนที่เพียงพอต่อผู้เข้ารับการฝึกอบรม
การฝึกอบรมภาคทฤษฎี หน่วยงานฝึกอบรมการดับเพลิงขั้นต้นต้องจัดให้ห้องฝึกอบรม 1 ห้อง มีผู้เข้ารับการฝึกอบรมไม่เกิน 60 คน และมีวิทยากรอย่างน้อย 1 คน
การฝึกอบรมภาคปฏิบัติ หน่วยงานฝึกอบรมการดับเพลิงขั้นต้นต้องจัดให้มีวิทยากรอย่างน้อย 1 คนต่อผู้เข้ารับการฝึกอบรมไม่เกิน 20 คน
หน่วยงานฝึกซ้อมดับเพลิงและฝึกซ้อมอพยพหนีไฟ ต้องจัดให้มีการประชุมชี้แจงและซักซ้อมผู้เกี่ยวข้องให้เข้าใจในเรื่องดังต่อไปนี้
(1) แผนการดับเพลิงและวิธีการดับเพลิงของสถานประกอบกิจการ
(2) แผนการอพยพหนีไฟและวิธีการอพยพหนีไฟของสถานประกอบกิจการ
(3) การค้นหา ช่วยเหลือ และเคลื่อนย้ายผู้ประสบภัย
วิทยากรผู้ดำเนินการฝึกซ้อมดับเพลิงและฝึกซ้อมอพยพหนีไฟ ต้องมีคุณสมบัติอย่างใดอย่างหนึ่ง ดังต่อไปนี้
(1) สำเร็จการศึกษาไม่ต่ำกว่าระดับปริญญาตรีที่มีการเรียนวิชาเกี่ยวกับอัคคีภัย และมีประสบการณ์ในการป้องกันและระงับอัคคีภัยภายหลังจากที่สำเร็จการศึกษาไม่น้อยกว่า 3 ปี
(2) ผ่านการอบรมด้านอัคคีภัยในหลักสูตรผูัอำนวยการดับเพลิง หรือ ผ่านการอบรมหลักสูตรครูฝึกดับเพลิง หรือ ครูฝึกป้องกันบรรเทาสาธารณภัยจากหน่วยงานราชการ โดยมีประสบการณ์ในการป้องกันและระงับอัคคีภัยไม่น้อยกว่า 3 ปี
(3) ผ่านการอบรมในหลักสูตรการฝึกอบรมการดับเพลิงขั้นก้าวหน้า ขั้นสูง หลักสูตรวิทยากรการป้องกันและระงับอัคคีภัยจากหน่วยงานราชการ หรือหลักสูตรทีมดับเพลิง โดยมีประสบการณ์ในการป้องกันและระงับอัคคีภัยไม่น้อยกว่า 3 ปี
(4) ปฏิบัติงาน หรือ เคยปฏิบัติงานในหน้าที่พนักงานดับเพลิงของหน่วยงานราชการ โดยมีประสบการณ์ในการป้องกันและระงับอัคคีภัยไม่น้อยกว่า 3 ปี