ในภาคเกษตรกรรม ความเครียดจากความร้อน (Heat stress) เป็นปัญหาที่แพร่หลายเนื่องจากลักษณะของงานในฟาร์ม ซึ่งมักต้องใช้เวลานานหลายชั่วโมงในสภาพแวดล้อมกลางแจ้งภายใต้สภาพอากาศที่แตกต่างกันในแต่ละวัน อุตสาหกรรมการเกษตรมีความเสี่ยงเป็นพิเศษต่อผลกระทบของความเครียดจากความร้อน
เนื่องจากการใช้แรงของคนงาน รวมถึงงานต่างๆ เช่น การปลูก กำจัดวัชพืช การเก็บเกี่ยว และการดูแลปศุสัตว์ งานเหล่านี้เป็นงานที่เพิ่มความเสี่ยงของภาวะ Heat Stress ได้อย่างมาก
Heat Stress คืออะไร
ความเครียดจากความร้อน (Heat Stress) เกิดขึ้นเมื่อร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนได้เพียงพอและรักษาอุณหภูมิให้เหมาะสมได้ ในภาคเกษตรกรรม ซึ่งคนงานมักต้องเผชิญกับแสงแดด อุณหภูมิ และความชื้นสูงโดยตรง ความเครียดจากความร้อนเป็นปัญหาสำคัญ
โดยปกติร่างกายจะระบายความร้อนด้วยการขับเหงื่อและระบายความร้อนออกจากผิวหนัง อย่างไรก็ตาม ในสภาพอากาศร้อนและชื้น กลไกการทำความเย็นเหล่านี้จะมีประสิทธิภาพน้อยลง ส่งผลให้เกิดความร้อนสะสมในร่างกาย หากไม่ได้รับการแก้ไข ความเครียดจากความร้อนอาจลุกลามไปสู่สภาวะที่รุนแรงยิ่งขึ้น เช่น อาการอ่อนเพลียจากความร้อนหรือลมแดด ซึ่งก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อสุขภาพอย่างร้ายแรง
ความเครียดจากความร้อนเกิดจากอะไร
- อุณหภูมิสูง : การสัมผัสกับอากาศร้อนเป็นเวลานานโดยเฉพาะในช่วงฤดูร้อน
- ความชื้นสูง : ลดประสิทธิภาพของเหงื่อออกที่เป็นกลไกการระบายความร้อน ทำให้ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนได้
- การได้รับแสงแดดโดยตรง : เพิ่มอุณหภูมิของร่างกาย โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากไม่มีร่มเงาหรือเสื้อผ้าที่ใช้ป้องกัน
- การออกแรงทางกายภาพ : เพิ่มการผลิตความร้อนจากการเผาผลาญภายในร่างกาย ทำให้อุณหภูมิในร่างกายสูงกว่าที่ควร
- การดื่มน้ำไม่เพียงพอ : จำกัดความสามารถของร่างกายในการขับเหงื่อและการคูลดาวน์ ทำให้ร่างกายไม่สามารถระบายความร้อนได้เพียงพอ
- ร่างกายไม่สามารถปรับตัวให้เข้ากับสภาพแวดล้อมได้ : พนักงานใหม่หรือพนักงานที่ยังไม่คุ้นชินกับการทำงาน และอาจจะยังไม่ปรับตัวเข้ากับอุณหภูมิสูงจะมีความเสี่ยงมากกว่าคนที่ทำงานมานานแล้ว
อันตรายจากความเครียดจากความร้อน
- อ่อนเพลียจากความร้อน : อาการต่างๆ ได้แก่ เหงื่อออกมาก อ่อนแรง เวียนศีรษะ คลื่นไส้ และปวดศีรษะ
- โรคลมแดด : เป็นภาวะที่อาจจะอันตรายถึงชีวิต โดยจะมีอุณหภูมิร่างกายสูงกว่า 39.4°C มีผิวหนังแดง ร้อนและแห้ง ชีพจรเต้นเร็ว และอาจหมดสติได้
- ภาวะขาดน้ำ : อาจทำให้เกิดภาวะไตวาย อาการชัก
- เหม่อ ไม่มีสมาธิ : เพิ่มความเสี่ยงของการเกิดอุบัติเหตุและการบาดเจ็บระหว่างการทำเกษตร
- ผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาว : ภาวะขาดน้ำเรื้อรังและความเครียดจากความร้อนสามารถส่งผลต่อโรคหลอดเลือดหัวใจและไตได้
วิธีป้องกันความเครียดจากความร้อน
- ดื่มน้ำบ่อยๆ : การดื่มน้ำทุกๆ 15-20 นาที แม้ว่าจะไม่กระหายน้ำก็ตาม จะช่วยให้ร่างกายของคุณมีน้ำเพียงพอสำหรับการทำงานของร่างกายอย่างเหมาะสม
- การพักผ่อนตามความเหมาะสม : ในพื้นที่ร่มเงาหรือห้องปรับอากาศ โดยเฉพาะในช่วงที่ร้อนที่สุดของวัน
- ปรับสภาพให้ชินกับสภาพแวดล้อม : ค่อยๆ เพิ่มภาระงานให้กับคนงานใหม่เพื่อค่อยๆ สร้างความทนทานต่อความร้อน
- สวมเสื้อผ้าที่เหมาะสม : เสื้อผ้าสีอ่อน หลวม และระบายอากาศได้ดีเพื่อช่วยให้ระบายความร้อน
- การใช้อุปกรณ์ทำความเย็น : เช่น พัดลม เสื้อทำความเย็น และเครื่องพ่นหมอกในพื้นที่ทำงาน
- การศึกษาและการฝึกอบรม : การตระหนักถึงสัญญาณของความเครียดจากความร้อนและความสำคัญของมาตรการป้องกัน
- แผนเผชิญเหตุฉุกเฉิน : จัดทำและสื่อสารขั้นตอนการตอบสนองต่ออาการเจ็บป่วยจากความร้อนให้กับพนักงานทุกคน เพื่อให้ทุกคนสามารถรับมือกับอาการป่วยของตัวเองได้อย่างทันควัน